VASKİ Genel Müdürlüğü, Van İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisinin Van Gölü’nü kirlettiği gerekçesiyle VASKİ’ye ceza kesilmesine ilişkin yaptığı açıklamada, yıllardır var olan bu soruna bakanlığın ve ilgili müdürlüğün göz yumduğu, yapılan başvurulara ise kulağını tıkadığı belirtildi. Açıklamada, Büyükşehir Belediyesi’nin yeni yönetiminin bu sorunun çözümü için büyük çaba sahibi olduğu vurgulandı.
Van Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (VASKİ), Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nün Van Gölünü kirlettiği gerekçesiyle VASKİ’ye ceza kesmesine yönelik bir açıklama yaptı.
Yapılan yazılı açıklamada, kayyım döneminde yapılan tesisin güya kentin 50 yıllık arıtma ihtiyacını giderecek şekilde yapıldığı iddia edilmesine rağmen eksik yapıldığı, birçok ünitesinin çalışmadığı ve söz konusu eksikleri defaatle ilgililerle paylaşıldığına belgelerle birlikte yer verilirken, tesis kapasitesinin yetersiz olduğu ve kaçak deşarj yapıldığının ilgili kurumlar tarafından bilinmesine rağmen son 3 yıldır bu durumun görmezden gelinmesinin manidar olduğu vurgulandı.
Tesis devreye alındığı 2021’den bu yana eksik kapasite ile çalışıyor’
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının sosyal medya hesabından 11 Ekim 2024 tarihinde yaptığı duyuruya da yer verilen açıklamada, “2021 yılında faaliyete giren Van Merkez İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisinde proje aşamasından günümüze kadar eksik kapasite, koku ünitesi, çamur kurutma ünitesi gibi yapılmayan üniteler başta olmak üzere çeşitli sorunlar yaşanmaktadır. Tesisin maksimum debisi 192.912 metreküp/gün ve ortalama debisi 111.000 metreküp/gün olup tesise maksimum kapasiteye yakın (Eylül ayı için 150.052 metreküp/gün) atık su alınmasına rağmen, atık suların bir kısmı doğrudan Van Gölü’ne deşarj edilmektedir. Tesisin kapasitesinin yetersiz olduğu ve tesise gelen atık suyun yaklaşık yüzde 20-30’unun direkt Van Gölü’ne deşarj edildiğine dair fotoğrafla birlikte resmi yazı Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na 19 Ağustos 2024 tarihinde kurumumuz tarafından yazılan resmi yazı ile bildirilmiştir” ifadeleri yer aldı.
‘Alternatif arıtma tesisi yapımı için Bakanlık ve İller Bankası’na başvuru’
“Bakanlığa kurumumuz tarafından 20 Ağustos 2024 tarihinde yazılan resmi yazıda da tesisin kapasitesinin yetersiz olduğu ve atık suların bir kısmının Van Gölü’ne deşarj edildiği bildirilmiştir” denilen açıklamada, İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisinin yapılırken tesis kapasitesinin yetersiz olduğu bilindiği belirtilerek, şöyle denildi: “Bu nedenle dönemin kayyım ile yönetilen belediye yetkilileri tarafından atık suyun tesise alınmadan kaçak deşarj hattı yapıldığı ortaya çıkmıştı. Arıtılmadan direkt Van Gölü’ne deşarj edilen atık sular, Van Gölü’nün yapısını bozmakla birlikte özellikle yaz aylarında göle giren insanlar için ciddi sağlık riski oluşturmaktaydı. Van ili üç merkez ilçesine (İpekyolu, Tuşba, Edremit – yaklaşık 750 bin nüfus) hizmet veren tesiste hızlı nüfus artışı ile birlikte Organize Sanayi Bölgesi atık suları ve Yüzüncü Yıl Üniversitesi atık sularının arıtma tesisine gelmesi nedeniyle tesis kapasitesinin üstünde atık su almaktadır. Van Gölü’nü ciddi boyutta etkileyen fazla atık suyun giderilmesi hususunda kurumumuzun gerekli tespitleri yaptığı ve Edremit İlçesi Eminpaşa Mahallesi’nde alternatif arıtma tesisi yapımı için Bakanlık ve İller Bankası Anonim Şirketi’ne 19 Ağustos 2024 tarihinde yazılan resmi yazı ile bildirilmiştir.”
‘Sorun Eşbaşkan Zeydan tarafından dile getirilmişti’
Ayrıca Van Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Abdullah Zeydan, arıtma tesisinin kapasitesinin yetersiz olduğu ve direkt Van Gölü’ne atık suların deşarj edildiğine dair 25 Mayıs 2024 tarihinde verdiği röportajda açıklıkla dile getirdiği de belirtilen açıklamada, “2021 yılında faaliyete başlayan arıtma tesisi, 2024 yılı Nisan ayında yönetim değişimi ile birlikte günümüze kadar sorunsuz bir şekilde çalıştırılmıştır. Bu durum önceki yıllarda çokça yaşanan yurttaş şikâyetleri (Alo 185 Şikâyet Hattı) ve CİMER başvurularının olmamasından anlaşılmaktadır” denildi.
Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) fonları ile yürütülen Çevre Operasyon Programı (ÇOP) kapsamında 20 Ekim 2014 yılında Van Entegre Su Projesi mutabakat zaptı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve VASKİ Genel Müdürlüğü tarafından imzalandığı bilgisine de yer verilen açıklamada, “Ancak 5 Mayıs 2017 tarihinde dönemin Genel Müdürü tarafından bu iş için ayrılan ve imza altına alınan 52 milyon Euro bütçeli proje, hiçbir gerekçe göstermeksizin iptal edilmiştir. İptal edilen bu hibe projesi nedeniyle eksik üniteleri olan tesis, kurumumuz bütçesiyle yapılmak zorunda kalınmış, bu durum da ciddi bir kamu zararına neden olunmuştur. Konu ile ilgili 2019 yılında soruşturma da açılmıştır” ifadelerine yer verildi.
‘Bu düpedüz kumpas değil de nedir?’
Açıklamada, “Son 6 yıldır Van Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü görevini yapan İl Müdürü, görevinin sona erdiği gün olan 7 Ekim 2024 tarihinde söz konusu cezayı kesmiştir. 6 yıl boyunca kılını kıpırdatmayan müdür, görevi sona ereceği gün böylesi bir işleme imza atıyor. Bu düpedüz kumpas değil de nedir?” denilerek, İl Müdürlüğü’nün yaratmak istediği algıya vurgu yapıldı.
“Van Gölü Havzasının canlı ve cansız varlıkların korunmasında insanlığın ortak görevi olduğu unutulmamalıdır” denilen açıklamada, son olarak şunlara yer verildi: “Doğamızı korumak ve gelecek nesillere bırakmak için, ‘elverişsiz ekonomik koşullara rağmen’ Van ve Van Gölü’nü etkileyen atık suların arıtılması hususunda kurumumuz adına yapılan çalışmaların önemli ve değerli olduğu bilinmelidir. Van Büyükşehir Belediyesi ve bağlı Van Su ve Kanalizasyon İdaresi (VASKİ) yönetimi, göreve geldiği günden bu yana Van halkı ve Van Gölü için gerekli önlemleri ve çalışmaları yapmaya devam edecektir.”
