Van’da Kırsal Üretimi Canlandırmak: Pazara Erişim, Kırsal Kalkınma ve Göçün Önlenmesi

Fatih Yürük

Önceki yazılarımızda, kırsal kalkınmanın Van ve çevresindeki şehirler için ne kadar hayati olduğunu tartışmıştık. Bugün, kırsal üretimi desteklemenin ve kırsal nüfusun göç etmesini engellemenin en güçlü yollarından birinin, sağlam bir pazar altyapısı yaratmak olduğunu vurgulamak istiyorum. Destekler ve teşvikler ne kadar arttırılsa da, çiftçi ürününü pazarlayacak bir yer bulamadığında, bu çabalar eksik kalır. Üreticilerin ürünlerini hak ettikleri değerde satabileceklerine inanması, onları daha çok üretmeye teşvik edecektir.

Pazar Eksikliği: Van’da ve Bölgede Üreticiye Yansıyan Zorluklar

Van; koyun yünü, kayısı ve elma gibi kıymetli ürünleriyle bilinen bir şehir. Fakat kırsaldaki üreticiler, bu ürünleri hak ettikleri değerde satamadıklarından, hayal kırıklığı yaşıyor. Örneğin, Van’da koyun yünleri çoğunlukla çöpe gitmekte, bu hem ekonomik kayba yol açmakta hem de çevre kirliliği oluşturmaktadır. Benzer şekilde, elma ve kayısı gibi meyveler büyük şehirlerde yüksek fiyatlara satılırken, Van’daki üretici ürününü düşük fiyatlardan elden çıkarmak zorunda kalıyor. Ürününü değerinde satamayan çiftçiler, ağaçlarını söküp başka alanlara yöneliyor.

Bu durum, yalnızca kırsal ekonomiyi zayıflatmakla kalmıyor, aynı zamanda kırsaldan şehre göçü hızlandırıyor. Bu kısır döngüyü kırmak için Van’da çiftçilerin ürünlerini doğrudan tüketiciye ulaştırabileceği pazar alanlarına ihtiyaç var.

Çözüm Önerileri: Van’da Çiftçiye Pazar Alanları Yaratmak

Van’da kırsal üretimi desteklemek ve çiftçiyi emeğinin karşılığını alabileceği bir ortam sağlamak için birkaç pazar modeli geliştirebiliriz.

Yerel Kooperatiflerin Gücü: Toplu Satışın Avantajları

Yerel kooperatiflerin güçlendirilmesi, üreticilerin pazarda söz sahibi olmalarına olanak tanır. Van’daki üreticiler bir kooperatif yapısı altında birleşerek toplu satış gücü elde edebilirler. Özellikle yün gibi işlenebilir ürünlerde, kooperatifler sayesinde ürünlerin topluca işlenip satılması mümkün hale gelir. Kooperatifler, işlenmiş yün, kayısı ve elma gibi ürünlerin değer zincirinde daha yüksek katma değer yaratılmasını sağlar ve çevresel kaynakları daha sürdürülebilir biçimde kullanır. Bu kolektif iş gücü, hem üreticiye emeğinin karşılığını aldırır hem de Van’ın yerel ekonomisine katkı sunar.

Kooperatifler, aynı zamanda tüketicilere güvenilir, kaliteli ve uygun fiyatlı ürün sunarak yerel ekonomiyi canlandırır. Bu tür dayanışma ağları, sadece üreticilere destek sağlamakla kalmaz, aynı zamanda tüccarlarla yapılan pazarlıklarda çiftçiye toplu satış gücü kazandırır. Yerel yönetimlerin destekleyeceği kooperatif modelleri, çiftçilerin pazarda daha güçlü bir duruş sergilemesini sağlayarak kırsal kalkınmaya uzun vadeli bir katkı sunacaktır.

Online Pazaryerleri: Dijitalleşmenin Gücü

Van’daki üreticilerin ürünlerini tüm Türkiye’deki alıcılara ulaştıracak online pazaryerleri oluşturmak, ürünlerin değersizleşmesini önler. Dijital platformlar, hem ürünlerin daha geniş bir kitleye ulaşmasını hem de çiftçilerin daha kazançlı bir şekilde satış yapmasını sağlar. Van’daki kayısı, elma ve yün gibi ürünlerin daha geniş bir pazara ulaşması, üreticinin gelirini artırabilir ve sürdürülebilir kırsal kalkınmanın önünü açabilir.

Yerel İşleme Tesisleri ve Fabrikalar

Van’da meyve suyu, yün işleme veya süt ürünleri gibi yerel ürünleri değerlendirecek tesislerin kurulması, kırsal kalkınmanın sürdürülebilirliğini sağlamak için önemli bir adımdır. Üretici, meyve suyu fabrikasına veya yün işleme tesisine ürününü doğrudan ulaştırabildiğinde, fiyat kırılmaları azalır ve çiftçinin kazancı artar. Bu tür yerel işletmeler, hem istihdamı artırır hem de kırsaldaki ekonomik hareketliliği destekler.

Üreticinin Emeğini Koruyacak Dengeli Destek Politikaları

Kırsalda üretimi artırmak, ancak başlangıç ve son aşamaların dengeli planlanmasıyla mümkündür. Mazot, gübre ve tohum destekleri kadar önemli olan bir diğer husus, çiftçinin emeğini değerlendirebileceği kalıcı pazar alanları oluşturulmasıdır. Van’ın kırsal kalkınması, yalnızca destek paketleriyle değil; ürünlerini pazarlayabileceği bir sistemin kurulmasıyla sürdürülebilir olacaktır. Yerel yönetimlerin desteği ile bu adımlar atılabilir.

Van’ın kırsal bölgeleri, yalnızca tarım ve hayvancılık potansiyeli ile değil, pazar gücüyle de öne çıkabilecek bir yapıdadır. Bu sistem, kırsaldan şehre göçü durduracak, kırsal yaşamın cazibesini artıracak ve Van’da sürdürülebilir bir kalkınma modelinin önünü açacaktır. Van, sahip olduğu doğal kaynakları, tarımsal üretim gücünü ve insan kaynağını değerlendirdiğinde; adil, kapsayıcı ve sürdürülebilir bir kalkınma modeline ulaşacaktır