Dünya Doğayı Koruma Vakfı‘nın (WWF) düzenlediği Tek Dünya Kentleri Yarışması’nın (One Planet City Challenge – OPCC) 2024 küresel kazananları İstanbul ve İngiltere‘nin Sunderland kenti oldu.
Türkiye ayağını WWF-Türkiye‘nin koordine ettiği, küresel iklim mücadelesinin ulusal finalistleri Antalya, İstanbul ve Kadıköy olarak belirlenmiş; İstanbul iklim uzmanlarından oluşan uluslararası bir jüri tarafından yılın ulusal kazananı olarak iklim öncüsü seçilerek küresel finalistler arasına girmeye hak kazanmıştı.
Kriterler; iddialı iklim hedefleri, cesur liderlik, zorluklarla başa çıkabilme kapasitesi
WWF’in dünya kentlerini iklim açısından güvenli bir gelecek için öncülük etmeye davet ettiği Tek Dünya Kentleri Yarışması (OPCC) iklim krizi ile mücadelede, küresel ısınmayı 1,5 °C’nin altında tutma hedefi doğrultusunda kentlerin eylem ve desteğini harekete geçirmek için tasarlanmış bir girişim.
İstanbul ve Sunderland uluslararası bağımsız bir jüri tarafından, iddialı iklim hedefleri, liderlik, yaklaşan zorluklarla başa çıkabilme kapasitesi, dengeli ve bütüncül bir iklim eylem planına sahip olmak da dahil olmak üzere bir dizi kriter gözetilerek titiz bir değerlendirme sonucunda küresel kazananlar olarak seçildi.
Jüri değerlendirmesinde dünyanın önde gelen metropollerinden İstanbul’un mülteci akınıyla karşı karşıya olmasının getirdiği zorlukların da göz önüne alındığı vurgulanarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi‘nin almış olduğu uluslararası desteği kent sakinleri ve çevreye fayda sağlamak üzere etkili bir şekilde kullanması övgüyle karşılandı. Gerek sera gazı azaltımı gerekse iklim krizinin engellenemeyen etkilerine uyum konularını bütüncül bir biçimde ele alan İstanbul’un iklim eylem planı, enerji ihtiyacı, verimlilik ve ulaşıma odaklanırken kenti “daha iyi biçimde yeniden inşa etmeyi” amaçlayan girişimlerle öne çıkıyor.
Ödül töreni Mısır’da yapıldı
Yarışmanın ödül töreni Mısır‘ın Kahire şehrinde devam etmekte olan Dünya Kent Forumu kapsamında gerçekleşti. Etkinliğe katılan İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu düzenlenen forumda, “Daha adil, daha sürdürülebilir ve daha yaşanabilir bir dünya kurma idealiyle hareket ederek geliştirdikleri ‘İstanbul Modelinin; dayanışma, sürdürülebilir kalkınma ve katılımcılık ilkelerine dayalı bütünsel bir yaklaşımı temsil ettiğini söyledi:
“Şehrimizde; ulaşımdan iklim değişikliğiyle mücadeleye, mesleki eğitimden kültürel mirasın korunmasına kadar, her alandaki yatırımlarımızı hayata geçirirken, kimsenin geride bırakılmadığı, karbon nötr ve dirençli bir şehir inşa etme yolunda ilerliyoruz. Bu modelimizi hayata geçirirken, ‘Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı bir rehber kabul ediyoruz.”
İstanbul’a verilen ödülü ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi adına Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanı Prof. Dr. Ayşen Erdinçler aldı.
WWF Uluslararası Genel Direktörü Kristen Schuit de zorluklarla dolu dünyada, kentlerin iklim krizi ile mücadele için harekete geçmelerine ve olumsuz eğilimleri tersine çevirme konusundaki olağanüstü potansiyellerine tanıklık etmenin ilham verici olduğunu söyledi: “İstanbul ve Sunderland, iddialı iklim liderliği ve kararlılıkları sayesinde, gezegenimizin ekolojik sınırlarına saygı göstermeye çabalarken, sürdürülebilir yaşam alanları oluşturma amacıyla şehirlerin mükemmel örnekleri haline geldi.”
İstanbul’un iklim planı ve eylemleri
Tek Dünya Kentleri Ulusal Kazananı İstanbul’un iklim vizyonu kapsamında hayata geçirdiği projeler şöyle:
- Yaklaşık 20 milyona dayanan nüfusuyla bir mega kent olan İstanbul “Adil, Yeşil, Yaratıcı Şehir ve Mutlu İstanbullu” vizyonu ile çalışmalarına devam ediyor. İstanbul, Türkiye’den C40 Kentleri İklim Liderleri Ağına üye tek şehir olarak “Deadline 2020” taahhüdünü imzaladı ve 2050’de karbon nötr ve dirençli şehir olma hedefini beyan ederek İstanbul İklim Değişikliği Eylem Planı‘nı hazırladı.
- Şehrin iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine uyum sağlama kapasitesini artırma, yeşil ekonomi konusunda ivme kazandırma vizyonunu içeren bu plan, uzun vadede 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşmayı hedefliyor.
- Eylemlerin hayata geçirilmesine yönelik çalışmaları şeffaf, katılımcı ve kapsayıcılık ilkesinde yürütmek adına “İklim İzleme Raporu” kamuoyuyla her yıl paylaşılıyor. Ayrıca sera gazı emisyon envanterinde en büyük paya sahip olan sabit enerji sektörü göz önünde bulundurularak, İstanbul Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı hazırlandı ve 2024 yılının Mart ayında kamuoyu ile paylaşıldı. Söz konusu planda yenilenebilir enerjiye geçiş ve enerji verimliliği konularına odaklanıldı.
- 2021 yılında Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası Yeşil Şehirler Ağı’na üye olan İstanbul, Yeşil Şehir Eylem Planının hazırlanması çalışmalarını sürdürüyor. Eylem planı, çevresel kaliteyi ve şehrin dayanıklılığını artırmak için su, enerji, atık altyapısı, ulaşım sistemi, binalar ve yeşil alanlarda iyileştirme ve geliştirmeye yönelik projeler ile sosyal politika eylemlerini içeriyor.
Jüri, Sunderland ile ilgili de kentin tüm sektörlerde iklim eylemine yönelik iddialı, çok boyutlu ve dengeli yaklaşımına dikkat çekti. Sunderland’in kapsamlı İklim Eylem Planı, 2040 yılına kadar karbon nötr olmayı hedefliyor ve yeşil altyapı, iklim direnci, sel riski yönetimi ve veri destekli azaltım gibi konuları içeren yedi stratejik öncelik içeriyor.
