BM yetkilisi: ‘Gazze’de sadece altyapının değil, birey ve ailelerin yeniden inşası gerekiyor’

BM Dünya Gıda Programına (WFP) göre savaş iki milyondan fazla Gazzeliyi evsiz, gelirsiz ve yaşamak için gıda yardımlarına tam bağımlı hale getirdi.

Ateşkesten sonra derhal bölgeye yardım girmeye başladı ve BM Pazar günü en az 630 kamyon dolusu yardımın bölgeye girdiğini duyurdu. Bu, 15 ay önce başlayan savaştan sonraki en yüksek sayı oldu.

Gazze’deki BM Filistinli Mültecilere Yardım Kurumu UNRWA’nın Direktör Yardımcısı Sam Rose, yardım tedarikinin, bölgeye yeniden hayat verme mücadelesinde sadece bir başlangıç olduğunu vurguladı.

Rose “Sadece gıdadan, sağlıktan, binalardan, yollardan, altyapıdan bahsetmiyoruz. Yeniden inşa edilmesi gereken bireyler, aileler, topluluklar var” diyor.

“Son 16 ayda yaşadıkları acılar, kayıplar, yas, aşağılanma ve katlandıkları zulüm. Bu çok çok uzun bir yol olacak.”

İsrail’de ise serbest bırakılan üç rehinenin aileleri Tel Aviv’de bir basın toplantısı düzenledi. İsrail-İngiltere çifte vatandaşı Emily Damari’nin annesi Mandy Damari, 7 Ekim 2023’teki Hamas saldırısında iki parmağını kaybetmesine karşın kızının “moralinin yüksek ve iyileşme yolunda” olduğunu söyledi.

Romi Gonen’in annesi Meirav Leshem Gonen de “Romi’mizi geri aldık ama tüm aileler bu sonucu hak ediyor. Hem sağ olanların hem de ölmüşlerin aileleri. Kalbimiz diğer ailelerle birlikte” dedi.

Basın toplantısından önce İsrail makamları, 28 yaşındaki Damari, 24 yaşındaki Gonen ve 31 yaşındaki Doron Steinbrecher’in, Gazze’den çıktıktan hemen sonra gözyaşları içinde anneleriyle buluşmalarının görüntülerini yayımladı.

Ateşkesin ilk aşaması kalıcı olursa, 30 rehine daha önümüzdeki 40 gün içinde serbest kalacak. Karşılığında da İsrail hapishanelerindeki 1800 dolayında Filistinli tahliye edilecek.

Filistinli sağlık makamları, 15 aydan uzun süren İsrail saldırılarında 46.900’den fazla kişinin öldüğünü, 100 binden fazla insanın da yaralandığını söylüyor.

Ölü ve yaralı sayılarında sivil ve silahlı örgüt üyesi ayrımı yapılmıyor ama ölenlerin büyük çoğunluğunun kadın ve çocuklar olduğu kaydediliyor. Bu saptamayı BM de destekliyor.

Tıp dergisi Lancet’te yayımlanan, İngiltere öncülüğünde yapılan bir araştırmaya göre Gazze Sağlık Bakanlığı ölü sayısını gerçekten en az yüzde 40 daha az açıklıyor.

Gazze Sivil Savunma Kurumu, çalışanlarının yüzde 48’inin öldürüldüğünü, yaralandığını ya da tutuklandığını, araçlarının yüzde 85’inin, 21 tesisten de 17’sinin ya hasar gördüğünü ya da tamamen yok edildiğini açıkladı.

Hava saldırısı riski artık olmasa da, geriye kalan sivil savunma çalışanlarının önünde kasvetli bir iş var. Kurum üyelerinin Gazze’nin kuzeyinde çekip, BBC’yle paylaştığı fotoğraflarda, dehşet verici bir iş yaptıkları görülüyor. Ölmüş bebekleri ve çok kötü durumdaki cesetleri kaldırmak gibi.

Gazze şehrindeki 24 yaşındaki Sivil Savunma çalışanı Abdullah El Majdalavi “Her bir sokakta ölüler var. Her mahallede binaların altında cesetler var” diyor.

“Ateşkesten sonra bile, ‘Lütfen gelin, ailem enkaz altında’ diyen insanlardan çok sayıda telefon aldık.”

Gazze kentinde evinden olan 23 yaşındaki yeni üniversite mezunu Malaak Kasab, BBC’ye yaptığı açıklamada, çıkartılamayan cesetler arasında aile üyelerinin de olduğunu anlattı.

“Ailemizden çok sayıda kişiyi kaybettik ve bazıları hala yıkılmış binaların altında. Enkazların altında çok insan var, herkes bunu biliyor.”

Kasab’ın ailesinin evi, tamamen yıkılmamış ama çok ağır hasar almış bir apartmanda.

“Kapı yok, pencere yok, su yok, elektrik yok, hiçbir şey yok. Hatta ateş yakmak için odun bile. İnanılmaz” diyor.

İsrail ordusu, Gazze’nin yoğun nüfuslu alanlarından çekilme işlemine başlarken, evlerinden olmuş Gazzelilerin hareket etmesi hala tehlikeli.

İsrail ordusu, halka personele ve araçlarına yaklaşmama, Gazze sınırı etrafında oluşturulan tampon bölgeye ve Gazze’nin kuzeyini ve güneyini ayıran Netzarim koridoruna girmeme uyarısı yaptı.

Ancak çok sayıda Gazzeli, tavsiye edilenden daha çabuk evlerinden geriye kalanları görmek istiyor.

Gazze kentinden 42 yaşındaki fabrika ustası Hatem Eliwah, güneydeki Han Yunus’ta yer alan sığınağından yaya yola çıkmayı düşündüğünü söylüyor.

Eliwah “Bu ateşkesi cennete girmeyi bekleyen insanlar gibi bekledik. İki erkek kardeşimi ve ailelerini kaybettim. Kuzenlerimi, amcalarımı. Hala umduğum tek şey eve gidebilmek.”

Her iki tarafta da, ateşkesin ilk aşaması kabaca altı hafta içinde tamamlanmadan anlaşmanın çökebileceği kaygıları var. İsrail de Gazze’deki saldırılarına devam etme hakkını elinde tuttuğunu vurguladı.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres Güvenlik Konseyi toplantısında yaptığı konuşmada, anlaşmayı “bir umut ışığı” gibi görüp, memnuniyetle karşıladığını söyledi fakat zorunlulukların yerine getirilmesi gereğini vurguladı.

Ancak Guterres, Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki saldırısından bu yana, Yahudi yerleşimcilerin Filistinli köylülere çok büyük oranda artan saldırılarıyla, işgal altındaki Batı Şeria’da kötüleşen durum konusunda uyardı.

Guterres “Üst düzey İsrailli yetkililer açıkça önümüzdeki aylarda Batı Şeria’yı tamamen ya da kısmen ilhak etmekten bahsediyor. Bu tür bir ilhak uluslararası hukukun en ağır bir biçimde ihlali olur” dedi.

Habere katkıda bulunan: Muath Al-Khatib